Historische binnenstad
In Alkmaar stap je midden in een rijke geschiedenis. Wandel door smalle straatjes, bewonder de iconische Waag, ontdek verborgen hofjes en geniet van de rust aan de grachten. Ook de molens en de imposante Grote Sint Laurenskerk laten je proeven van een eeuwenoud verleden. Ontdek de verhalen en monumenten die Alkmaar tot een bijzondere bestemming maken. Hier ervaar je de eeuwenoude sfeer die Alkmaar zijn unieke charme en karakter geeft.
Waaggebouw met uurwerk
Ooit gebouwd als Heilige Geestgasthuis, waar armen en pelgrims onderdak vonden. In de 16e eeuw kreeg het gebouw zijn nieuwe functie als Waag. Het Waagplein groeide daarna uit tot marktterrein. Steeds meer huizen maakten plaats voor de kaasmarkt, waar boeren hun kazen vanuit het omliggende platteland naartoe brachten.
Tegenwoordig trekt de kaasmarkt bezoekers uit de hele wereld, van Duitsland en Engeland tot de VS en Japan. Hier klinkt dan ook van april t/m september nog elke vrijdag om 10.00 uur de bel als startsein van de markt en wordt de definitieve koop gesloten met een traditioneel handjeklap!
In de Waag vind je nu de Alkmaar Store/ VVV en het Hollands Kaasmuseum.
Hofjes
Wie Alkmaar bezoekt, moet zeker een kijkje nemen in de hofjes. Een hofje is een historische binnentuin met daar omheen woningen. Alkmaar had ooit maar liefst zestien hofjes. Er zijn er nu nog zes. De provenhuizen, zoals de hofjes in Alkmaar genoemd worden, zijn oases van rust, verscholen achter poorten en indrukwekkende gevels. Het Wildemanshofje is open voor bezichtigingen en echt een parel! Nog een leuke tip, het Hof van Sonoy. Vroeger was dit een klooster en tegenwoordig kun je hier heerlijk op het terras zitten.
Visbanken
Zoals in veel oude Hollandse steden kende ook Alkmaar zijn eigen markten: van boter en graan tot turf. Meestal was er ook een plek voor vis. Uit oude rekeningen blijkt dat Alkmaar al in de 16e eeuw visbanken had, waar verkopers hun vangst uitstalde op stenen tafels, beschut onder een galerij.
Door de eeuwen heen veranderden de visbanken meerdere keren van uiterlijk. In de 17e eeuw werden ze vernieuwd en in 1755 vervingen stenen zuilen de oorspronkelijke houten kolommen. Later, in de 19e eeuw, kregen de galerijen gietijzeren steunpilaren. Op de kap langs het water staan nog altijd twee beelden: een visser en een visvrouw. Ook de pomp, waarvan de steen het jaartal 1785 draagt, is een blikvanger. Deze werd in 1882 vernieuwd. Tot 1998 kon je hier elke vrijdag nog de wekelijkse vismarkt bezoeken.
Huis met De Kogel
Dit bijzondere pand is vrijwel helemaal uit hout gebouwd en dankt zijn naam aan een Spaanse kanonskogel die tijdens het Beleg van Alkmaar insloeg. De kogel is nog altijd te zien, in de linkerhoek van de gevel aan de gracht. Van de herstelkosten is een rekening bewaard gebleven, op de rekening is sprake van “een gatt” in het huis na een inslag van een Spaanse kanonskogel.
Het exacte bouwjaar is onbekend, maar vermoedelijk stamt het huis uit de periode vlak voor het beleg (1573). Opvallend is de bouwstijl: de houten gevels zijn in overstek geplaatst. In de 19e eeuw verdween de oorspronkelijke stenen gevel bij een verbouwing. Vandaag de dag is het Huis met de Kogel één van de laatste twee houten huizen in Alkmaar.
Leuk weetje: de onderkant is smaller dan de bovenkant, zo hoefde de eigenaar minder belasting te betalen.
Grote Sint Laurenskerk met orgel
De Grote Kerk is hét pronkstuk van Alkmaar en de grootste kerk van Noord-Holland boven het Noordzeekanaal. De kerk staat ook bekend als de Grote Sint Laurenskerk en begon als een katholiek gebouw, ontworpen door de familie Keldermans. Tijdens de Beeldenstorm gingen veel kunstschatten verloren en in het Spaanse beleg werd zelfs het kerkzilver omgesmolten om de strijd van Willem van Oranje te financieren. Na de Reformatie in 1573 werd de kerk protestants beide religies hebben duidelijke sporen nagelaten, dat maakt de kerk extra bijzonder.
Binnen vind je topstukken zoals de gewelfschildering ‘Het Laatste Oordeel’ van Van Oostsanen, werken van Van Everdingen en natuurlijk de twee wereldberoemde orgels: het Van Covelens-orgel en het Van Hagerbeer/Schnitger-orgel. Een absolute blikvanger is het Grote Raam. Met 6 meter breed en 23 meter hoog behoren deze ramen tot de grootste van het Europese vasteland. Een kroonjuweel dat bezoekers van over de hele wereld trekt.
Molen van Piet
Waar ooit tien molens de vestingwallen van Alkmaar sierden, is de Molen van Piet de enige die nog in de binnenstad staat. Zij stonden op de hoge bolwerken waar zij veel wind konden vangen. De voorloper van de huidige molen was een houten standerdmolen uit 1605, waarin koren werd gemalen. Die molens zijn inmiddels verdwenen, maar in 1769 werd de eerste steen gelegd voor de huidige stenen stellingmolen. De stelling bevindt zich op 8 meter hoogte en het hoogste punt reikt tot 35 meter.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het bolwerk onder de molen gebruikt voor een bunker, tegenwoordig is het een bloemenwinkel. Sinds 1993 draaien de wieken weer, weliswaar ‘voor de prins’, dus zonder echt te malen.
Het Stadhuis
Midden in de binnenstad vind je het stadhuis van Alkmaar, een echte blikvanger uit de 16e eeuw. Het werd tussen 1509 en 1520 gebouwd in gotische stijl en is sindsdien een onmiskenbaar icoon van de stad. De opvallende hoektoren met de opengewerkte, peervormige spits maakt het gebouw extra bijzonder.
Sinds 1969 is het officieel aangewezen als rijksmonument. Vroeger werd hier recht gesproken en zetelden er eeuwenlang de gemeenteraad en het College van Burgemeester en Wethouders. Vandaag de dag doet het stadhuis vooral dienst als sfeervolle trouwlocatie.
Accijnstoren
Aan de Bierkade staat de markante Accijnstoren, een vierkante toren van baksteen met natuurstenen details. Ooit was dit het belastingkantoor van de stad: ingevoerde goederen moesten hier worden aangegeven en de accijnzen vormden een belangrijke bron van inkomsten voor Alkmaar.
Bijzonder is dat de toren in 1924 zelfs vier meter werd verplaatst om ruimte te maken voor de verbreding van de Bierkade. Vandaag de dag herinnert de Accijnstoren nog altijd aan de bedrijvigheid en handelsgeest van het historische Alkmaar.
Het Bolwerk
Waar ooit de kanonnen stonden, wandel je nu tussen eeuwenoude monumentale bomen: Het Bolwerk is Alkmaars groene stadswal.
De vestingwerken dateren uit de middeleeuwen en beschermden Alkmaar eeuwenlang tegen aanvallen van buitenaf. Vandaag de dag is het Bolwerk een heerlijke groene oase rondom de binnenstad.
Tijdens je wandeling kom je nog altijd restanten van het oude verdedigingswerk tegen en passeer je de iconische Molen van Piet.
